Gewijzigde locatie gezellige middag 22 november

Amigos,

Het was allemaal zo mooi, van het bestuur van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob mocht ik het Huis van Sint Jacob gebruiken.
Helaas was er een dingetje *  zoals men tegenwoordig in managementkringen zegt. In de aangrenzende Janskerk is er die dag om 17.00 uur een concert. Dat was nog wel te overkomen ware het niet dat om 15.00 uur de organist komt repeteren. En dat gaat echt niet samen met mijn lezing.

Maar mede dankzij mijn pelgrimsvriend Bram (op wie je nooit tevergeefs een beroep doet) is er een mooi alternatief. De zaal is zelfs iets groter, zodat we er met zijn allen gemakkelijk in passen.
En de sfeer is helemaal jaren vijftig vorige eeuw, met zitjes als alkoofjes als vroeger in de dansschool. Past helemaal bij een lezing door André.

Gewijzigde locatie
Pastoraal centrum van de Salvatorparochie, ingang Rozenstraat 2, pal naast de ingang van parkeergarage Bijenkorf/La Vie St. Jacobsstraat 1.

Gewijzigde tijden
Omdat er om 14.00 nog kerkgangers aan de koffie zitten, is de tijd van de middag gewijzigd, die is nu van 15.00 - 18.00 uur.

De ingang van het Pastoraal Centrum

Hoe kom ik er?

Per trein
Per trein is erg gemakkelijk. De zaal ligt op ongeveer 10 minuten lopen (ligt er aan hoe hard of langzaam je loopt) van Utrecht C.S.
Het meest handige is om niet door Hoog Catharijne te lopen, maar de noordelijke uitgang de kiezen.
Als je uit de trein stapt dan het perron richting Noorden aflopen (dus niet met de kudde mee een trap oplopen). Dan de trap af naar benee en in het tunneltje rechtsaf slaan (in de tunnel staan ook apparaten om uit te checken).
Dan langs de Mediamarkt rechtdoor Vredenburg op. Voor De Bijenkorf (die aan de linkerkant van de straat ligt) linksaf de St. Jacobsstraat (!!) in en voor Bever Sport rechtsaf langs enkele bouwsteigers (het is zondag, dus geen angst voor naar u fluitende bouwvakkers).
Pal naast de parkeergarage is een hek met de woorden Pastoraal Centrum (maar dat zie je niet als het hek open staat). Maar als u op tijd bent, sta ik daar om u te verwelkomen.

Per auto
Daar  de moderne mens tegenwoordig navigatie in de auto heeft, maak ik geen woorden vuil aan de route, maar wel aan het parkeren.
De zaal ligt pal naast Parkeergarage Bijenkorf/La Vie, maar daar hangt een fors prijskaartje aan. Alternatief is buiten het singelgebied parkeren (dat is op zondag gratis). Vandaar is het ongeveer tien minuten lopen.
Of parkeren bij N.S.-station Overvecht en vandaar met de trein naar C.S.
Zie ook de website met de parkeerplattegrond van Utrecht.

Parkeergarage Bijenkorf/La Vie (met links van Bas de ingang van de zaal)

Telefoonnummer André
En mocht je het toch niet kunnen vinden of je wilt iets anders meedelen: telefoon André
06 55 55 49 33

* 'Een dingetje: nieuw eufemisme in managementtaal. Er ontbreekt iets, of er is iets niet goed geregeld dat onontbeerlijk is voor het welslagen van een activiteit of project. Zonder 'dat dingetje' is het geheel tot mislukken gedoemd, maar men doet alsof er nog een detail moet worden geregeld.
Voorbeeld: bij het in dienst nemen van de Fyra was er nog een dingetje: de treinen waren niet veilig, er viel wel eens een onderdeel vanaf.

Dank, dank, dank: de laatste aflevering

Caminante, son tus huellas

el camino, y nada mas

Caminante no hay camino

se hace camino al andar

Al andar se hace camino

y al volver la vista atras

se ve la senda que nunca

se hace de volver a pisar

Caminante, no hay camino

sino estelas en la mar

Antonio Machado

Met Annemieke in Padron (voor de apostel)

 Tja, mijn camino is nog niet afgelopen of de goede voornemens stranden al. Ik wilde dagelijks een column schrijven over mijn belevenissen in Santiago, maar het is bij die voornemens gebleven. Ik ben nog diverse mensen 'van onderweg' tegengekomen. Voor mij leuk, maar voor de lezer niet zo interessant.
Het was een leuke afsluiting om nog enkele dagen met Annemieke in Santiago te zijn.
Letterlijk en figuurlijk hoogtepunt was een excursie naar het dak van de kathedraal. Doe dat ook eens als in in Santiago bent.

Onder deskundige leiding het dak op

En verder wil ik iedereen die mij heeft gevolgd oprecht bedanken. Ik was niet alleen ontroerd door het aantal volgers - dagelijks tussen de 250 en 300 - maar ook door het feit dat u bijna allemaal tot het eind toe met me meegereisd bent.
Ook het feit dat zich al een flink aantal mensen voor de gezellige middag in Utrecht gemeld heeft, is voor mij heel bijzonder. Er komen 'fans' van Groningen tot Limburg.
Of zoals mede-pelgrima Petra me vroeg: Hoe voelt dat nu om fans te hebben?

Het feit dat u me met zoveel medeleven gevolgd hebt, heeft er mede voor gezorgd dat ik het einddoel bereikt heb.
Zaterdag 10 oktober hoop ik weer thuis te komen en dan komt voor mij het moeilijkste deel van de reis: het meenemen van deze pelgrimage in mijn dagelijks leven. Dat moet ik weer alleen doen, maar niet helemaal.
Een aantal van u zie ik terug op de gezellige middag in Utrecht. En verder hoop ik iedereen straks als lezer van mijn - nog te schrijven - boek te begroeten.

Nogmaals: dank, dank, dank.

In Fisterra: het 'eind van de wereld'

Wandelaar, jouw voetstappen

zijn de weg, niets meer;

Wandelaar, er is geen weg

de weg maak je al lopend

Al lopend maak je de weg,

en als je omkijkt,

zie je het spoor

dat je nooit meer zult bewandelen

Wandelaar, er is geen weg

alleen de rimpelingen

van de zee

Antonio Machado

Gezellige terugkommiddag in Utrecht

Er voor

De grote belangstelling voor mijn avonturen op mijn weblog heeft me erg verrast. Dagelijks waren er 250 tot 300 volgers van wie de meeste tot het eind toe gebleven zijn. Ook de grote hoeveelheid persoonlijke mailtjes vond ik bijzonder. Sommige mensen kende ik van tevoren helemaal niet. Veel mailtjes waren ook erg persoonlijk en soms ontroerend.
Ik weet  niet of ik zonder al die publieke belangstelling deze pelgrimage tot het eind toe volbracht zou hebben.
Daarom wil ik graag iets terug doen en organiseer ik een gezellige terugkommiddag

Gewijzigde locatie en tijden

Zondagmiddag 22 november van 15.00 - 18.00 uur in Pastoraal Centrum Salvatorparochie, Rozenstraat 2, Utrecht

Ik houd een praatje met lichtbeelden - ook wel lezing genoemd - over mijn reis van ongeveer een uur waarbij u me overigens mag interrumperen.
Daarnaast is er gelegenheid met mij - en onderling met andere volgers - van gedachten te wisselen
Dit alles in een inspirerende pelgrimsomgeving: Het Huis van Sint Jacob in de Janskerk te Utrecht.

Daarnaast zijn er tapas met verantwoorde Franse en Spaanse wijnen en uiteraard voor de liefhebbers: het kaasplankje.

Programma
14.00 uur  Inloop met koffie en/of thee (met koekje)
14.30 uur lezing door André
15.30 nazit met tapas en wijn (en voor de geheelonthouders iets fris)
17.00 sluiting

Kosten
Er wordt geen entree voor deze middag geheven, maar er staat een doos waarin u uw donativo kunt deponeren, maar dat is geen verplichting.

Aanmelden
Ik kan van tevoren moeilijk inschatten hoeveel mensen er zullen komen, maar het maximale aantal bezoekers is 50. Ten eerste kan het Huis van Sint Jacob niet meer aan en ten tweede wil ik het graag persoonlijk en intiem houden. De ervaring leert dat dit bij 40 a 50 nog mogelijk is. Als de 50 bereikt is, sluit de inschrijving.
Als u wilt komen, dan graag een e-mail aan info@brouwervanteksten.com

Dank, dank dank
Mijn dank gaat uit naar het bestuur van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob dat de ruimte ter beschikking stelt en Bas en Sonja Brouwer die zoals gewoonlijk garant staan voor een perfecte organisatie van een evenement.

Buenvenido
Ik zie er naar uit u persoonlijk te ontmoeten.

André Brouwer
Santiago de Compostela, 6 oktober 2015

Er na

Een gezellig middag met lezing? Daar komt toch geen hond op af?

Ondertussen in Santiago: regent het nog steeds

Amigos,

Tja die column vanuit Santiago wil niet zo. Er hoeft niet meer gewandeld te worden, er hoeft eigenlijk niets meer en het lijkt alsof daarmee de motivatie tot een blog schrijven ook is verdwenen.

Santiago: de stad waar de regen kunst is

Ik vermaak me overigens prima, kom deze en gene tegen, maar het is niet zo interessant om daar nu allemaal melding van te maken.

Inez en Henk bemensen deze twee weken de huiskamer van ons genootschap

Ik kan het overigens prima vinden met Inez en Henk die deze week te huiskamer van ons Genootschap te Santiago bemannen. Samen met hen en Marie-Anne gisteren wezen dineren.
Ze was doorgelopen naar Finisterre waar ze door de mist niets gezien had. Gisteren kwam ze per bus weer terug.
Ik leerde haar kennen op (vrijdag) 31 juli. Ze was op weg vanaf Vézelay. Het is de enige van alle pelgrims met wie ik samen de (hete) periode in Frankrijk heb meegemaakt
Vandaag begint een heel nieuw deel van haar camino. Ze loopt naar Barcelona. Heel even vroeg ze of ik soms mee ging. Ergens zou ik wel willen, maar ik ben nu drie en een halve maand onderweg geweest en er is ook een leven na de camino.

Pelgrim Bert - die ik in Chablis leerde kennen - houdt nu een week rust in Bilbao. Hij kon bijna niet meer lopen van de pijn. Diagnose van het ziekenhuis: ontsteking van de achillespees wegens overbelasting. Daar zat ik ook dicht tegenaan.
Bert beraadt zich nu of hij zijn pelgrimstocht nog vervolgt of terug naar huis gaat.

Marie-Anne loopt door naar Barcelona

Vanmiddag Annemieke van het vliegveld halen en haar dan de stad laten zien. Donderdag gaan we naar Finisterre en Muxia. Heb een auto gehuurd wat nog niet eens zo gemakkelijk was. De man van Avis zei meteen toen ik binnenkwam al nee. Ik antwoordde: ik heb nog niets gevraagd.

Vrijdag nog een laatste column met hopelijk foto's van Fisterra en Muxia.
En dan moet ik maar eens ophouden, want zelfs de internetprovider vindt mijn website ongepast.
Een mooi compliment.

Website met ongepaste inhoud

Ondertussen in Santiago: bleef het stil

Tja volgers, had ik een column beloofd, bleef het stil.

Reden is dat ik zaterdag niet zo veel gedaan heb, behalve uitrusten en de hele reis nog eens op me laten inwerken.

En nu op deze vroege zondagmorgen is er waar Galicia om bekend is: regen. Het regent pijpestelen.

Regen in de Rua do Vilar

Zat ik gisterenmiddag op mijn favoriete plekje aan de rand van het plein voor de kathedraal en wie zie ik daar langs de kathedraal lopen? Inderdaad, Javier.
Had geen zin om hem te woord te staan en verschool me achter een pilaar. Van Petra hoorde ik later dat hij naar me op zoek was.
Als ik hem vandaag nog zie, zal ik wel een kopje koffie met hem gaan drinken.

Gisteravond met Petra tapas wezen eten. Een mooie afsluiting van de twee weken dat we elkaar steeds zagen. Petra is een keer erg boos op me geweest, maar dat is allemaal tot beider tevredenheid uitgepraat. In mijn boek ga ik daar te zijner tijd verder op in.

Tapas met Petra en extra grote fles wijn

En verder is het steeds gezellig op het plein, zoals hier een optreden van La Tuna met een gezellig dansje.

Gezellig dansje onder de arcades van het gemeentehuis

En vandaag verhuis ik van vier hoog achter (zonder lift) naar het chique Hospedaje San Martin Pinario, het oude seminarie en vroeger een 16e eeuws klooster. Voor de pelgrims zijn er kamers van 23 euro per nacht (40 euro voor een tweepersoonskamer). Dus ik gooi het geld nog niet over de balk.
Op zich was hostal La Tita ook wel goed (er stond een bed en meer heb je niet nodig). Alleen was de wc-bril gebroken dus elke keer als je ging verzitten kwam je velletje ertussen en ik kan jullie verzekeren dat dat pijn doet (don't try this at home).

Volgende aflevering
Als ik weer wat te melden heb, weer een nieuwe aflevering. Er komt in ieder geval nog een uitstapje naar Fisterra en Muxia.

Nazorg

En vergeet niet de blog van 2 oktober nog te lezen.

Beste volgers,

Vandaag was het einde van mijn reis. Veel volgers bedankten me omdat ik de camino voor hen deed (her)leven.
Maar ik moet jullie bedanken. Jullie enthousiaste reacties inspireerden me om elke dag (behalve als er geen wifi was) een nieuwe aflevering te maken. Ik vraag me af of ik zonder publiek ook deze reis tot het einde had volbracht.

Aan mij om nu het gevoel van deze reis ook in mijn dagelijks leven vast te houden.

Er komt in ieder geval een vervolg op deze reis in diverse vormen.

Boek
Ik wil een boek over deze reis maken. De blogs zijn altijd geschreven aan het eind van de dag als ik moe was.
Een boek geeft de gelegenheid alles nog eens in alle rust te overdenken en te stileren. Het wordt overigens een echt 'leesboek' dus zonder plaatjes.

Lezingen
Ik wil ook lezingen over deze tocht gaan houden.
Er zijn in ieder geval twee openbare lezingen gepland. .Een in Openbare Bibliotheek De Lier in januari 2016 (datum moet nog afgestemd worden). En een lezing in Bibliotheek aan de Vliet (Leidschendam/Voorburg) op zaterdagmiddag 30 januari of zaterdagmiddag 6 februari).

Gezellige middag
En dan overweeg ik een gezellige middag te organiseren voor alle volgers. Ook omdat ik sommige volgers van te voren helemaal niet kende.
Ik denk dan aan een plaats centraal in het land op een zaterdagmiddag. Ik vertel wat over mijn tocht en vervolgens is er gelegenheid elkaar te ontmoeten. Uiteraard voorzien van zorgvuldig uitgekozen wijn en tapas. Geen kosten verder, maar een donativo is welkom.

E-mail
Stuur me een e-mail (info@brouwervanteksten.com) en ik houd je - uiteraard geheel vrijblijvend - op de hoogte van de 'nazorg' van deze reis.

Column
En zoals gezegd, de volgende dagen de column: Ondertussen in Santiago

Al final ...la catedral

Lavacolla - Santiago de Compostela 10 km

Gaandeweg de weg gegaan

De weg gegaan om stil te staan

om stil te worden,

stil van binnen

gaandeweg

de weg naar binnen

Leo Jacobs

De pelgrim is gearriveerd

Volgers, wat een verrassing was dat. Opende ik vanmorgen om half 7 mijn mailbox, zat die vol met felicitaties. Maar ook begreep iedereen het dubbele van deze dag. Enerzijds blijdschap en dankbaarheid dat het doel zonder noemenswaardige ziekte en ander onheil is bereikt. Maar ook weemoed omdat een mooie reis nu ten einde is. Maar, zoals volger Dimitra schreef: een einde is ook een nieuw begin.

Het waren te veel e-mails om allemaal te beantwoorden, maar iedereen krijgt de komende dagen persoonlijk antwoord.

Sinds Jetta me vier weken geleden vroeg of ik soms op een vrijdag geboren ben, was het voor mij duidelijk dat ik op een vrijdag in Santiago zou aankomen.

Een korte en bekende etappe dus veel is daar niet over te melden. De eerste drie kwartier legde ik in het duister af met zo'n mijnwerkerslamp op mijn hoofd. 

Een ouder Spaans echtpaar kwam voorbij en zong E viva Espana. Ik vroeg of ze Imca Marina kenden. Dat nu weer niet, maar ze wisten wel dat het een lied uit de jaren zeventig van de vorige eeuw was, toen ze nog jong waren. En ze waren dankbaar dat ze dit lied zoveel jaren later nog met elkaar in goede gezondheid konden zingen.

De Monto de Gozo (berg der vreugde) heet zo omdat de pelgrims vroeger vol vreugde waren als ze de kathedraal zagen. Ze wierpen zich op de knieen van vreugde.
Ik ben er vaak geweest en (behalve de eerste keer) was er altijd mist, dus geen plaatje van de kathedraal in de verte.

Monto do Gozo in de mist

De weg van Lavacolla naar Santiago is inmiddels bekend. Nog altijd ligt er een krakkemikkig voetpad met losliggende planken. Ongelooflijk, als je toch weet dat hier elke dag honderden pelgrims passeren, dan zorg je toch voor een duurzame oplossing. 

Nog steeds hetzelfde krakkemikkige voetpad met losse planken

Om 11 uur bereikte ik het plein voor de kathedraal. ik had me er al op voorbereid dat ik waarschijnlijk geen vrienden van onderweg zou ontmoeten gezien mijn afwijkende reisschema. Maar daar was Duitse Andrea. Ik ontmoette haar anderhalve week geleden aan het eind van de Variante por Hospitales waar ze huilend op een bergpas vroeg of ik soms een taxi met haar wilde delen. Dat wilde ik niet en later schreef ik in mijn blog niet zo positief over haar waar ik door Petra nog door op de vingers werd getikt. Ik had me deze reis voorgenomen minder snel over anderen te oordelen en daar is nog weinig van terecht gekomen. Nog een week om dat te oefenen.

In ieder geval was het weerzien met Andrea vanochtend hartelijk.

André en Andrea

Marie-Anne, mijn vrouw voor één dag van afgelopen zondag stuurde me een sms. Ik  belde haar terug met de woorden: Ah, ma femme.

Non, c'est fini was haar antwoord.
Afgesproken op het plein om nu echt afscheid te nemen. Ze gaat door naar Fisterra en wil dan naar Barcelona lopen.
Negen weken geleden (op een vrijdag) leerde ik haar kennen. Ik schreef toen 's avonds in mijn blog dat een afscheid altijd spannend is. Blijft het bij deze ene ontmoeting, of ga je samen nieuwe avonturen beleven? We zagen elkaar anderhalve maand nietl.
Mooi dat ze er aan het eind van mijn camino bij was.
En met iemand in een andere taal communiceren blijft altijd lastig. Als ik op een gegeven moment zeg dat ik niet katholiek ben, moet Anne-Marie erg lachen. Als ze uitgelachen is, legt ze uit dat wanneer je in Frankrijk over iemand zegt dat hij niet katholiek is, dit zo veel wil zeggen als dat hij louche is. Enfin, misschien ben ik dat ook wel.

Selfie met Marie-Anne

Vandaag rustig op het plein gezeten om de afgelopen reis op me in te laten werken. Morgen ga ik de kathedraal in om naar de pelgrimsmis te gaan en de apostel te omhelzen.

Gisteren in de bus van de gebroeders Freire besloten dat ik geen Compostela ga halen (door sommigen ook wel aangeduid als pelgrimsdiploma).

Het pelgrimsbureau is erg streng op zulke dingen en ik heb geen zin om daar vaag over te doen of over te liegen. Ik heb nu 8 compostelas thuis liggen en het is goed zo. Deze reis zit in mijn hoofd en in mijn hart. Ik heb geen officieel document nodig om dat te bevestigen. En bovendien blijf ik zo uit de statistieken. Altijd maar weer die ronkende verhalen in de Voz de Galica dat er weer meer pelgrims zijn geregistreerd. Mijn naam staat daar voorlopig niet meer bij.

En laten we eens stoppen met al die data te registeren. Wat heeft dat toch voor nut? Als je tegenwoordig marketingmeisjes hoort hebben ze het over de data is...

Als je dan zegt dat data meervoud is, kijken ze je aan of je een reptiel uit een vergangen tijdperk bent. Maar soit, ik draaf geloof ik wat door.

Rij voor het pelgrimsbureau waar ik niet in hoef te staan

Het oude - tot fraai hotel verbouwd - seminarie was tot zondag vol. Dus voorlopig zit ik weer in mijn oude vertrouwde Hostal Tita (vier hoog achter zonder lift). Vorig jaar kreeg ik daar nog een aanval van claustrofobie, maar ze hebben geinvesteerd in nieuwe bedden, zodat ik in ieder geval ruim kan liggen na het traplopen.

Hospedaje Tita

Zoals aangekondigd vanaf nu dagelijks de column: Ondertussen in Santiago. 

Spirituele avond

Sobrado dos Monxes - Arzua 23 km en ,met de gebroeders Freire door naar Lavacolla

Ik nader het einde en onbewust begin ik de balans op te maken ... Eén ding is zeker. Ook als ik al lang en breed onder de zoden lig en mijn aantekeningen zijn vergaan, ook dan zullen weer nieuwe generaties hetzelfde pad gaan. Met dezelfde verwondering zullen zij ervaren dat op dit pad overmorgen gelijk is aan eergisteren, omdat er hier nooit iets verandert. Mensen zijn schakels die voorbijgaan, wat blijft is de camino.'

Uit Ver onderweg: Jeroen Gooskens

Jeroen
Dit keer geen Nederlandstalig lied, maar bovenstaand citaat dat volger Bram gisteren als commentaar toevoegde. Ik had het niet beter kunnen kiezen.
Ik heb het al vaker verteld, maar voor de nieuwelingen nog maar een keer.
Midden jaren negentig was ik een keer op zoek naar een mooi boek. Mijn oog viel op Ver Onderweg van Jeroen. Ik was toen nog helemaal niet met pelgrimeren bezig, wist nauwelijks waar Santiago lag en van het Genootschap had ik nog nooit gehoord.
Waarschijnlijk heeft dit boek de grondslag gelegd voor mijn pelgrimages.
Later heb ik het genoegen gehad via ons Genootschap Jeroen persoonlijk te leren kennen. Als ik bovenstaand verhaal vertelde, lachte hij altijd wat verlegen.
In 2013 hebben we samen met een groot aantal pelgrims definitief afscheid genomen van Jeroen, maar in onze hoofden leeft hij voort.
Bijzonder ook dat ik tijdens deze camino een gezellige avond had met Leo Jacobs en zijn vrouw Tine. Leo was een goede vriend van Jeroen.

Spirituele avond
Gisteren in het klooster van Santa Mario de Sobrado naar de Vespers geweest. Volgens velen een inspirerend gebeuren maar mij kon het niet bekoren. Een monnik had slaap, een andere jeuk en een andere was verkouden. Dat kan iedereen natuurlijk gebeuren, maar hij snoot veelvuldig zijn neus en deed geen enkele moeite dit een discreet gebeuren te laten zijn. Dwars door geestelijke liederen toeterde hij er lustig op  los alsof hij niet met iets heiligs bezig was, maar met het doen van de afwas of het schillen van aardappelen.Ik kreeg er in ieder geval geen aandrang van om ook in het klooster te treden.
Ik volgde de gapende monnik en moest ook moeite doen wakker te blijven.

Daar ik toch wel moe was (wel opgeknapt van mijn ziekte maar het uithoudingsvermogen volgt wat later zoals een volger schreef) besloot ik maar in de ongezellige bar aan de overkant te eten. De serveerster besteedde haar tijd nuttig door intussen de vloer te doen (met veel chloor) en de ramen met veel spiritus, dus zo werd het toch nog een spirituele avond.

Krakkemikkig bed
In de albergue van het klooster had ik een gezellig hoekje voor mezelf gemaakt. Ik wilde juist naar bed toen een vriendelijk Spaans meisje me kwam vragen of de gastenpater niet gezegd had dat je dit bed niet moest gebruiken omdat de lattenbodem was gebroken.
Ik overwoog nog even om er toch maar op te gaan liggen maar ik moest denken aan de herberg in Mussidan waar ik dat ook gedaan had en midden in de nacht onder grote hilariteit van Aude en Christophe alsnog met veel lawaai op de grond was beland. En om nu de risee te worden van een volle herberg.
Er waren echter alleen nog lege bovenbedden en dat gaf wel een probleem. Mijn achillespezen zitten na een periode van rust 'op slot' en het lukt me nauwelijks het laddertje naar boven te beklimmen.
En aangezien ik er 's nachts nog wel eens uit moet om te plassen...
Enfin: het werd geen leuke nacht. Naar beneden ging nog wel, maar voor het weer terugkeren moest ik me afzetten waardoor het andere zijde van het bed even los van de grond kwam. Ik vreesde al achterover te vallen met een stapelbed bovenop me. Dat werd me gelukkig bespaard,
Het klooster is schitterend, maar prettige herinneringen bewaar ik niet aan Sobrado.

Nu is het nog een intiem hoekje met een gezellig bed

Vanochtend begon men al om half 7 met zakjes te knisperen in het halfduister. Gelukkig was er iemand zo bijdehand gewoon het licht aan te doen tot ergernis van enkelen die door wilden slapen.
Ik maakte er dankbaar gebruik van en stond om kwart over 7 al buiten (het blijft donker tot kwart over 8).

Ik stond al vroeg weer butien

Afscheid van Sobrado dos Monxes

De dagelijkse ochtendstemming

Met Nederlands zaad

Ik was een van de eersten op pad en werd gedurende de dag ingehaald door de rest. Ik begrijp nu ook waarom ik altijd de laatste pelgrim ben die arriveert. Toen ik bij een 12e eeuws kerkje op een bankje een bocadillo at kwamen er diverse pelgrims voorbij die gewoon doorliepen en het kerkje geen blik waardig keurden.

12e eeuws kerkje van Santa Maria de Sendelle

Veel is er verder niet over te vertellen. Voldoende bars maar ook veel asfalt. Mooie gelegenheid om de reis eens te overdenken.
Ik heb ook besloten dat het mooi geweest is zo. Ik loop niet meer door naar Fisterra of Muxia. Ten eerste heb ik dat traject al eens te voet afgelegd en ten tweede wil ik Annemieke die plaatsen volgende week laten zien en dan is het niet leuk dat ik daar die week al geweest ben.

Veel asfalt vandaag

In Arzua een half uurtje op het terras van mijn stamcafé Ultreia gezeten en me verbaasd over de massa's pelgrims die daar voorbij kwamen (Arzua ligt aan de Camino Francés).
Ook Jeff en Carol kwamen voorbij (ik ontmoette ze zondag jl. bij de zelfbedieningsbar tussen Castroverde en Lugo. Ik sprak ze aan bij hun voornamen en ze schaamden zich dat ze mijn naam niet meer wisten. Nadat we afscheid genomen hadden riep Jeff me nog even terug en wenste me een buen camino voor de rest van mijn leven. Een mooie wens. Laat de rest van mijn leven als een camino zijn.

Mijn stamcafé in Arzua

Ik had eigenlijk thuis al bedacht dat ik het traject Arzua - Lavacolla niet zou lopen. In 2012 liep ik de Camino Francés samen met mijn pelgrimsbroeder Gerrit. Ik werd in Arzua ziek en leerde het busbedrijf van de gebroeders Freire kennen.
Een jaar later liep ik het traject alsnog als boetedoening. En inderdaad was het zwaar. Veel langs de N634 en aan het eind een flinke klim naar het vliegveld van Santiago (Lavacolla) waar je eindeloos omheen moet lopen.

Display van de gebroeders Friere

Ik heb daarom mijn intrek genomen in mijn vaste hotel San Paio in Lavacolla. Van hier is het nog een kleine drie uur lopen naar de kathedraal zodat ik daar in de morgen aankom en de stad (en ik) nog fris zijn.

Dus morgen de laatste aflevering van deze blog.

Dan geen dagelijkse belevenissen meer, maar ik wil proberen om elke dag een column te maken.

Een devote dag

Friol - Sobrado dos Monxes 24 km 

En het is zo stil in mij ik heb nergens woorden voor

Het is zo stil in mij en de wereld draait maar door

Het is zo stil in mij ik heb nergens woorden voor

Het is zo stil in mij

Iedereen kijkt maar niemand zegt wat hij denkt

Iedereen kijkt maar niemand is wie je denkt

En het is zo

Stil in mij

Zo stil in mij

Van Dik Hout

Eenvoudig kruis op een devote dag

Vannacht was ik de enige pelgrim in Pension Benigno en daar dit de enige mogelijkheid tot logies is in Friol ben ik vandaag de enige pelgrim tijdens de etappe naar Sobrado dos Monxes.
Een mooi cadeautje zo aan het eind van mijn reis. Goede gelegenheid alles eens te overdenken. De mensen die ik heb ontmoet en me vaak geholpen hebben. Met een vriendelijk woord of water toen het zo warm was. De medepelgrims van wie je bij het begin van je reis het bestaan niet eens wist en die vrienden zijn geworden. En ook dankbaarheid dat je gespaard bent gebleven van ongelukken, blessures, ernstige ziektes of ander onheil zoals bedwantsen.

Maar eerst  nog even terug naar gisteren. Gelukkig voelde ik me al snel beter en dan is het wel eens lekker om een rustdag te hebben in een stadje waar je niet naar allerlei bezienswaardigheden hoeft, gewoon omdat die er niet zijn. Er was ook geen wasserette, maar voor 8 euro wilde de dochter van de uitbaatster mijn wasje wel doen. Echt zakenvrouwtje want dat is precies de helft van de prijs van een kamer. Maar ik ben al lang blij dat ik niet als een stinkende pelgrim Santiago hoef binnen te treden of zoals de middeleeuwer mijn wasje in de beek in Lavacolla moet doen.

Voor 8 euro wasgoed aan de lijn

Met de kapster afgesproken dat ik om 4 uur de eerste klant na de siesta zou zijn. Twee weken geleden in Oviedo ook al naar de kapsalon geweest maar dat wicht had er niet veel van gebakken.
Zelf ook siesta gehouden en om tien voor 4 schrok ik wakker. Geen paniek, dacht ik, dit is Spanje.
En inderdaad, toen ik om tien over 4 bij de kapsalon arriveerde was die nog gesloten. Maar een kopje koffie gaan drinken en toen ik om tien voor half 5 terug kwam zat de kapster lekker in het zonnetje.
Heerlijk land is Spanje toch, als je zo kunt leven. Mijn lerares Lola zei het vroeger al: venir a punto es muy mal educado (op tijd komen is niet welopgevoed).
Kapster Veronica is nog nooit in het buitenland geweest, maar Nederland kent ze van films en van de tv: veel rivieren, weet ze.
Santiago kent ze van de kappersvakschool. En blijkbaar heeft ze daar goed opgelet want ik ben erg tevreden met  mijn nieuwe coiffure. En dat voor de prijs van je wasje doen: ook hier is de rekening 8 euro. Kortom: voor 16 euro zie ik er straks weer netjes uit en stink ik niet.

Veronica kent Santiago van de kappersvakschool

Mooiste moment van de dag
Als ik op het plein zit komt daar een vrouw op leeftijd met een gezellig hoedje op beukenoten rapen.
Ze praat erg moeilijk Gallego en ik kan haar slecht verstaan, maar dat hoeft ook niet. Ik help haar met beukenoten rapen en denk: waarom kan het leven niet altijd zo eenvoudig en mooi zijn. Op een pleintje met een oud vrouwtje woordloos beukenoten rapen.

Vredig beukenoten rapen

Vandaag
Over vandaag is niet zoveel te vertellen behalve dat die gelegenheid gaf tot reflexie. En ook mooi was dat ik er geen beschrijving van had. Meteen na Friol weken de groene pijlen af van in de Duitse gids beschreven route. Meestal weet je precies na hoeveel kilometer er een bar of winkel komt (of dat er niets komt) maar vandaag was het afwachten of er iets zou komen (vermoedelijk niets).
Na 20 km was er toch een bar, maar met een sleets interieur. Dat is niet zo erg maar ook de koffie was slap. En toen ik weer buiten stond kwam daar net een groep drukke Italianen aan. De weg van Friol was hier samengekomen met de pelgrimsroute vanaf de kust, dus weg rust.

Sleets interieur met slappe koffie

Die rust straalt  het Cistercienzer klooster van Sobrado dos Monxes nog wel uit. Monnik Santiago (hij heet zo omdat hij daar is geboren) heette mij hartelijk welkom en was blij dat ik daar kwam slapen. En ik was weer blij dat hij mij gastvrijheid bood en zo waren we allebei blij.
Het klooster vindt zijn oorsprong in de tiende eeuw. De cistercienzer monniken namen de zaak pas in 1142 over.

Ik moet opschieten met deze blog want om 7 uur ga ik naar de Vespers zodat het inderdaad een devote dag wordt.

Monasterio Santa Maria de Sobrado

Een dagje uitzieken

Friol - Friol 0 km

{Nachtzuster} wat moet ik zonder jou beginnen

{Nachtzuster} Ik brand van binnen

{Nachtzuster} Doe iets aan de pijn

{Nachtzuster} wat ben ik zonder al je zorgen

{Nachtzuster} Haal ik de morgen

{Nachtzuster} Doe iets aan de pijn

Ik lig hier te beven en te zweten

Visioenen, koorts en kippevel

Zuster zeg me, blijf ik wel in leven

Hou me even vast dan lukt dat wel

Doe maar

Virgen de los Ojos Grandes: beschermheilige van Lugo

Gisteravond voelde ik me nog beroerd. Ik sliep in een soort suite a deux. Twee aparte kamers maar wel een gedeelde badkamer. En in de andere kamer sliep Petra die adequate bruistabletten voor me had. "Ik kom morgenochtend nog wel even kijken," zei ze.
Kortom: ik voelde me goed verzorgd, net als in dat liedje van Doe Maar.

Vannacht steeds halve uurtjes geslapen. Vanochtend (dinsdag) voel ik me al een stuk beter, maar nog niet goed genoeg om al weer te gaan stappen. De mensen van het pension zijn ook erg meelevend, dus dat gaat wel goed allemaal.
Er is hier in Friol niets te beleven, maar dat is juist wel goed.

En dank voor alle beterschapswensen per e-mail, erg ontroerend om te lezen hoe volgers meeleven (en ook leuk te merken dat er volgers zijn van wie ik nog helemaal niet wist dat het volgers zijn).

Dan een update van mijn avonturen.
Het was erg leuk om Marie-Anne weer te zien en een dag in haar gezelschap door te brengen. Het is altijd lastig daar over te schrijven omdat de lezer - die niet in de context van de camino zit - daar wellicht andere bedoelingen achter zoekt. Ik citeer graag even volger Jaap die dat perfect verwoordde.

de onverwachte hand in jouw hand, het hoofd op de schouder,
en alles zonder bijbedoelingen.
Het leven na de camino ontbeert veel van dit soort intimiteitjes: volgens mij komt dat omdat iedereen weet dat-ie op de camino een passant is en de conventies uit zijn 'normale' leven kan loslaten. Begrijp je wat ik bedoel? Heb ik, zoals zovelen, daarom zo'n heimwee naar de camino?

Marie-Anne en ik hadden elkaar sinds 3 augustus niet meer gesproken. Grappig om te horen dat we veel dezelfde 'kennissen' hadden. Maurizio en Christina (het koppel zonder geld), Peter de snurkende Duitser uit Lubeck die van de dokter meer moest drinken en dat vertaalde door 's ochtends om 11 uur al bier te gaan drinken. Ook de Deen voor half geld had ze ontmoet.

De ommuurde stad Lugo

's Avonds stelde ze me voor aan een jonge Belg. Ik verstond niet zo goed hoe Marie-Anne hem noemde, dus ik vroeg later nog eens zijn naam. Stijn: er ging meteen een licht bij me branden. In Noord-Frankrijk kreeg ik op veel overnachtingsadressen de vraag of ik Stijn had ontmoet.
En ook Nicolette met wie ik begin augustus drie dagen samengelopen had, had ook met Stijn samengelopen.
En Stijn had net zo'n shirt aan als ik heb. Ik droeg bij de ontmoeting een ander shirt dus vroeg of hij dat soms van de waslijn had gestolen. Hij ging hier serieus op in.

Selfie met Stijn: Het is niet mijn broer

Afscheid Marie-Anne
Gisteren afscheid genomen van Marie-Anne (ik loop nu een andere route). Ons eerste afscheid op 10 augustus was erg onbevredigend. Ik stapte juist in de bus in Limoges toen zij 50 m verder de hoek om kwam lopen. We zwaaiden even naar elkaar en dat was het.
Gisteren goed afscheid genomen en haar bedankt dat ze een dagje 'mijn vrouw' wilde zijn. Het was de gelukkigste dag van mijn leven.
Je kunt het ook overdrijven, vond Marie-Anne.

Van Lugo naar Sobrado de los Monxes
Gisteren naar Friol gelopen. Wilde vandaar naar Sobrado de los Monxes om de andere route van de kust naar Santiago weer op te pakken. Het was erg rustig, nauwelijks andere pelgrims en je kwam door geen enkele dorp.
Hoogtepunt was het meelopen met een boer die zijn koeien naar een weiland 1,5 km verderop bracht.
Ik was toen nog niet ziek, maar blijkbaar was het al wel aan me te zien want de boer vroeg of ik moe was.
Hij legde me ook de juiste weg uit, want de groene pijlen waren niet overal even consequent aangebracht (en de Duitse gids die ik had beschreef een geheel andere route).

Santa Eulalia

In Santa Eulalia is de bijzondere kerk helaas op maandag gesloten. Dan maar een stilleven met een landbouwwagen ter herinnering aan mijn vader zaliger (hij noemde zichzelf altijd wagenmaker, naar zijn eerste beroep). Hij zou deze week 102 zijn geworden.

Stilleven met landbouwwagen

Leeg landschap

De pijlen zijn hier niet geel maar groen

Groeten uit een grijs Friol. dat grijze gebouw waar je 'tegenaan loopt' is het pension waar ik uitziek